Zabawy sensoryczne, czy sama zabawa w ogóle, odgrywają ważną rolę w rozwoju dziecka, a zainteresowanie tego typu aktywnościami często wykazują już kilkumiesięczne niemowlęta! W co się można jednak bawić z takimi maluchami? Jakie znaczenie ma dla nich integracja sensoryczna? Ćwiczenia i zabawy, które poniżej przedstawiamy, idealnie sprawdzą się w pierwszym roku życia dziecka!
Co dają zabawy sensoryczne?
Zabawy sensoryczne to rodzaj aktywności, których celem jest rozwijanie i stymulowanie zmysłów poprzez dostarczanie dziecku bodźców dotykowych, słuchowych, wzrokowych, a później także węchowych i smakowych. Jednak prócz powyższych pięciu, teoria integracji sensorycznej zakłada istnienie jeszcze dwóch systemów zmysłowych – czucia głębokiego i równowagi, które odbierają oraz przetwarzają sygnały płynące z głębi ciała.
Każdy z tych 7 obszarów jest tak samo ważny w ogólnym rozwoju niemowlaka, a co więcej, może być kształtowany przez zabawy sensoryczne. Cele tego typu aktywności to przede wszystkim:
- rozwój umiejętności odbierania i analizowania bodźców pochodzących ze zmysłów;
- integracja różnych zmysłów tak, aby łatwiej łączyć informacje pochodzące z różnych systemów zmysłowych w jedno spójne doświadczenie;
- rozwój umiejętności motorycznych poprzez wspieranie równowagi, koordynacji, orientacji przestrzennej, czy precyzji ruchów;
- poprawa zdolności adaptacyjnych i dostosowywania zachowań do różnych sytuacji społecznych.
Z uwagi na to, jaki cel mają zabawy sensoryczne, i co to jest, mogą one wykorzystywać różne akcesoria i zabawki oraz przyjmować dowolne formy. Co więcej, wiele z nich można wprowadzić jako element codziennej rutyny, co pozwoli stymulować dziecko poniekąd „przy okazji”.
Jak stymulować dziecko sensorycznie?
Pomysły na zabawy sensoryczne powinny zależeć przede wszystkim od umiejętności fizycznych i zdolności poznawczych dziecka, które w pierwszym roku życia zmieniają się szczególnie szybko. Jednocześnie warto pamiętać, że każdy maluch rozwija się w swoim własnym tempie, a wszelkie rodzaje aktywności oraz wybierane zabawki powinny odpowiadać jego indywidualnym potrzebom i etapowi, na którym się aktualnie znajduje. Trzeba zwrócić uwagę także na to, by zabawy sensoryczne dla dzieci stymulowały, a nie przestymulowywały – każda z nich powinna oddziaływać na maksymalnie 1-2 zmysły. Pobudzenie zbyt wielu obszarów jednocześnie może spowodować, że układ nerwowy „się zgubi” w nadmiarze bodźców.
Zabawy sensoryczne: 0-3 miesiące
Zabawy sensoryczne dla niemowląt w pierwszym okresie ich życia przyjmują bardzo proste formy i wiążą się przede wszystkim ze stymulacją zmysłów wzroku, słuchu i dotyku, a także czucia głębokiego oraz równowagi. Jako że dzieci te dopiero zaczynają odkrywać świat, nie potrzebują wiele, by się „bawić” – wystarcza im opiekun i własne ciało. Jak wspierać rozwój maluchów poprzez zabawy sensoryczne na tym etapie życia?
- Kołysanie, bujanie na rękach lub kolanach w różnych kierunkach.
- Mówienie do dziecka z zastosowaniem różnej wysokości, głośności, czy tonacji głosu.
- Pokazywanie kart kontrastowych oraz innych przedmiotów, a także zachęcanie do ich dotykania.
- Masowanie ciała, np. poprzez stosowanie masażu Shantala.
- Zabawa mimiką poprzez pokazywanie dziecku różnych wyrazów twarzy i min.
Zabawy sensoryczne: 3-6 miesiąc
Pomiędzy 3 a 6 miesiącem życia dzieci mają już wyćwiczone pewne umiejętności: pewnie leżą na brzuszku, potrafi wodzić wzrokiem za przedmiotem oraz chwytają przedmioty i przekładają je z ręki do ręki. Na tym etapie rozwoju można wprowadzać już zabawki i nieco bardziej rozbudowane zabawy sensoryczne. Dla niemowlaka, który nie ukończył pół roku, szczególnie atrakcyjne (i pożyteczne) są:
- Masaże w rytm wyliczanek połączone z rysowaniem na ciele różnych kształtów.
- Zabawy fakturami.
- Bujanie w kocyku, a także noszenie w chuście.
- Zabawa zabawkami, które łatwo przełożyć z ręki do ręki.
Zabawy sensoryczne: 6-9 miesiąc
Okres pomiędzy 6 a 9 miesiącem życia to często czas, kiedy dziecko zdobywa i kształtuje umiejętności siedzenia oraz przemieszczania się. Umie wkładać palce stóp do buzi, a także obraca się wokół własnej osi, leżąc na brzuszku. Jakie zabawy sensoryczne dla niemowląt warto wprowadzić na tym etapie?
- Prezentacja zapachów produktów spożywczych i przypraw.
- Zabawy instrumentami.
- Masaże z wykorzystaniem piłeczek z wypustkami.
- Zabawy sensoryczne z jedzeniem poprzez ekspozycję na różne smaki i konsystencje.
Zabawy sensoryczne: 9-12 miesiąc
Maluch przed ukończeniem pierwszego roku życia ma już sporo umiejętności, które doskonali, i wciąż rozwija nowe. To czas pierwszych prób pionizacji oraz rozwój mowy – pojawiają się między innymi pierwsze podwójne sylaby. Zabawy sensoryczne dla takich niemowląt mogą być już bardzo rozwinięte i wykorzystywać elementy myślenia symbolicznego:
- Szukanie ukrytych zabawek.
- Zabawa jadalnymi masami plastycznymi.
- Zabawa w wodzie.
- Tor przeszkód dostosowany do możliwości dziecka.
- Baseny z kulkami.
Zabawki sensoryczne wspierające zabawy dla niemowląt znajdziesz w sklepie internetowym KajtkoweLove. Nasz asortyment obejmuje między innymi grzechotki, gryzaki oraz zabawki aktywne – wszystko najwyższej jakości i z atestami. Odwiedź nas już teraz!